ΜΕΡΙΕΜ ΜΠΕΝΜΠΑΡΕΚ/SOFIA | Αποκλειστική συνέντευξη στη Χριστίνα Μπίθα

Η Σοφία, 20 χρονών, ζει με τους γονείς της στην Καζαμπλάνκα. Ανακαλύπτει μαζί με την ξαδέρφη της ότι βρίσκεται σε άρνηση εγκυμοσύνης και γεννάει εκτός γάμου. Στο Μαρόκο η εγκυμοσύνη εκτός γάμου είναι παράνομη και τιμωρείται με φυλάκιση. Το νοσοκομείο της δίνει 24 ώρες για να δηλώσει την ταυτότητα του πατέρα πριν την καταγγείλουν στις αρχές. Ποιος είναι ο πατέρας; Πώς θα το αντιμετωπίσει η οικογένεια της;

Το συγκλονιστικό σκηνοθετικό ντεμπούτο της νεαρής Γαλλίδας δημιουργού, που θυμίζει το σινεμά του Ασγκάρ Φαραντί, έκανε πρεμιέρα στο τμήμα Ένα Κάποιο Βλέμμα του Φεστιβάλ Καννών, όπου κέρδισε το Βραβείο Σεναρίου, ενώ στην Ελλάδα έκανε πρεμιέρα στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (Βραβείο Fipresci Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου).

Στην τηλεοπτική συνέντευξη που μας έδωσε, στο πλαίσιο του “Rendez-vous With French Cinema 2019” που διοργάνωσε η Unifrance στο Παρίσι τον Ιανουάριο, η Μεριέμ Μπενμπαρέκ μιλάει για την πρωταγωνίστρια της, για τις πολλές “Σοφίες” που υπάρχουν στο Μαρόκο και γιατί το θέμα της ταινίας της είναι παγκόσμιο.

Περί παγκοσμιότητας:

Ο καθένας βλέπει και κάτι δικό του στη “Σοφία”, μπορεί να το “διαβάζει” διαφορετικά από τον άλλο.

Γενικά, πάσχουμε με αυτά που περνάει η πρωταγωνίστρια, την ακολουθούμε σε όλη αυτή τη διαδρομή. Το σενάριο μας αγγίζει γιατί αναφέρεται σε παγκόσμιου ενδιαφέροντος θέματα, στην κοινωνική αδικία, την κοινωνική ρήξη, το τι πετυχαίνει κάποιος όταν έχει δύναμη, κυρίως οικονομική, σε αντίθεση μ' έναν μη προνομιούχο, ιδιαίτερα σε μια πατριαρχική κοινωνία όπως του Μαρόκου. Αν η Σοφία ήταν εύπορη, όπως η ξαδέρφη της, το μέλλον της κατά πάσα πιθανότατα  θα ήταν τελείως διαφορετικό.

Βασικά, είναι τα λεφτά:

Στο Μαρόκο δηλώνονται 150 γεννήσεις ημερησίως εκτός γάμου. Πήρα αυτό το δεδομένο και μεγάλωσα την ιστορία μου. Η εικόνα της καταπιεσμένης γυναίκας σε μια κοινωνία “μάτσο”,  και πατριαρχική, μου φαινόταν αρκετά ατελής, γι' αυτό έδωσα κι αυτήν την οπτική - που είναι κι ό,τι πραγματικά συμβαίνει άλλωστε εκεί. Η Σοφία ανήκει στην μεσαία τάξη, ενώ η ξαδέρφη της, η Λένα, σε μια πολύ προνομιούχα μειονότητα. Η πρώτη είναι παγιδευμένη σε αυτή τη σύμβαση, κι αφού δεν έχει τα μέσα για να ξεφύγει μόνη της, αναγκάζεται να παίξει με ό,τι της δίνουν οι γύρω της.

Ανάλογα από ποια θέση το βλέπει κανείς:

Η ταινία αντιμετωπίστηκε με εντελώς διαφορετικό τρόπο από το κοινό στο Μαρόκο. Υπάρχει ο αραβόφωνος Τύπος, του λαού, κι από την άλλη ο γαλλόφωνος, της ελίτ. Οι πλούσιοι, η μπουρζουαζία, την αποδοκίμασαν για ευνόητους λόγους, οι “Σοφίες”, η μεσαία τάξη, την αγκάλιασαν.

Το καλύτερο πράγμα που μου έχουν πει για την ταινία μου:

Κάποιοι συνάδερφοι μου είπαν ότι θα ήθελαν να είχαν κάνει εκείνοι τη “Σοφία” - από την πλευρά ενός δημιουργού, αυτό είναι το μεγαλύτερο κομπλιμέντο που μπορεί να δεχτεί. Και βέβαια είναι πολύ συγκινητικό ότι πολλές γυναίκες μου γράφουν πως είδαν τους εαυτούς τους μέσα από τον χαραχτήρα της πρωταγωνίστριας.

Για το αν το σινεμά μπορεί ν' αλλάξει τον κόσμο:

Μερικές φορές σκέφτομαι πως ίσως είναι αφελές να περιμένω κάτι παραπάνω ν' αλλάξει. Όπως και να 'χει, το φιλμ αυτό έγινε η αφορμή για πολλές συζητήσεις στο Μαρόκο, κυρίως ανάμεσα στους νέους και τους λιγότερο νέους, ανάμεσα σε διαφορετικές γενιές. Ανάμεσα στους συντηρητικούς και τους φιλελεύθερους. Δεν θα πω κι ανάμεσα σε διαφορετικές τάξεις, γιατί αυτές δεν επικοινωνούν σχεδόν ποτέ μεταξύ τους. Νομοθετικά πάντως τίποτα δεν έχει ακόμα αλλάξει.

Η ταινία μου είναι μια σταγόνα στη θάλασσα, όπως λένε. Αλλά κάτι μπορεί να βγει, ακόμα κι από αυτή.

* Η “Σοφία” κυκλοφορεί στις αίθουσες στις 21 Φεβρουαρίου, σε διανομή One From the Heart.